I. LẮP ĐẶT
Độ cao & độ nghiêng yêu cầu khi lắp đặt các máy biến áp:
- Độ cao so với mực nước biển: không vượt quá 1000m
- Độ nghiêng so với mặt phẳng nằm ngang: không quá 2oC.
* Lắp đặt trong nhà:
Máy biến áp có thể di chuyển trên 4 bánh xe hoặc con lăn, dùng đòn bẩy. Nhiệt độ của máy biến áp luôn luôn cao hơn lớp không khí bao quanh bởi vì nó là tổng nhiệt độ của không khí xung quanh và nhiệt độ do máy sinh ra khi có tải.
Để có thể làm mát tốt, cửa đưa khí lạnh vào nên để ở phần thấp của máy biến áp và cửa thoát khí nóng được đặt ở phía trên của buồng đặt máy. Luồng khí mát đi vào và luống khí nóng đưa ra nên được bố trí chéo nhau trong phòng đặt máy.
Để làm mát 1kW tổn hao cần có luồng khí lạnh 3m3/phút ở nhiệt độ 20oC. Khi đường khí vào và đường khí ra chênh lệch 3m, cửa khí ra cần có tiết diện cắt ngang khoảng 0,4m2 để làm mát 5kW tổn hao hoặc 0,2m2 cho 2,5kW.
Để không khí tuần hoàn dễ dàng xung quanh máy, máy cần được đặt cách tường ít nhất là 50cm và khoảng cách các máy cũng như vậy khi đặt nhiều máy trong cùng một phòng.
Các máy biến áp phải được bố trí để kiểm tra và bảo dưỡng có thể thực hiện được ngay cả trong khi máy đang vận hành. Đặc biệt trong các công việc bổ sung hay tháo dầu và các việc đấu nối dây đều phải được thực hiện một cách thuận tiện. Chỉ thị mức dầu, Rơ le hơi, Van giảm áp phải nhìn thấy được.
* Lắp đặt ngoài trời:
Máy biến áp lắp đặt ngoài trời có thể đặt ở mặt đất hoặc treo trên cột. Đảm bảo độ thăng bằng và độ an toàn cho máy. Tất cả các máy biến áp phải được kiểm tra sứ cách điện cao - hạ, kiểm tra hệ thống tiếp đất, kiểm tra khoảng cách giữa các phần, các phụ kiện tháo rời kèm theo (nếu có), đặc biệt đối với chống sét. Tất cả các việc trên phải được hoàn chỉnh trước khi đưa máy vào vận hành.
II. VẬN HÀNH
1. Kiểm tra trước khi vận hành
Trước khi đóng điện, tất cả các máy phải qua kiểm tra thử nghiệm theo tiêu chuẩn IEC 76 hoặc theo quy trình thử nghiệm đóng điện của Điện lực Việt Nam. Mọi thông số thử nghiệm phải phù hợp với thông số của máy cần lắp đặt. Nếu phát hiện thấy bất cứ sự hư hỏng hoặc sự khác thường nào, cần thông báo ngay cho nhà sản xuất trong vòng 01 ngày kèm theo các biên bản thí nghiệm với các giấy tờ liên quan khác.
1.1. Kiểm tra trước khi đóng điện:
- Kiểm tra mức dầu:
Mức dầu được kiểm tra ở chỉ thị dầu: nếu thấy mầu trắng là máy đầy dầu, nếu mầu đỏ là máy thiếu dầu và phải liên lạc với nhà sản xuất để bổ sung cho đầy. Không được tự ý bổ sung dầu khi chưa có sự cho phép của nhà sản xuất.
- Kiểm tra cách điện:
Đo điện trở cách điện của bối dây với đồng hồ Mêga ôm mét 1000V với trị số đo được không nhỏ hơn:
+ 100MΩ cách điện giữa cuộn dây hạ thế với đất.
+ 250MΩ cách điện giữa cuộn dây cao thế với đất.
+ 250MΩ cách điện giữa cuộn dây cao thế và hạ thế.
Nếu trị số điện trở cách điện đo được nhỏ hơn trị số kể trên, trước hết phải làm sạch bề mặt sứ cao-hạ thế sau đó đo lại. Nếu trị số đo được vẫn nhỏ hơn thì có thể độ cách điện của dầu bị giảm do sự xâm nhập của độ ẩm không khí. Khi đó, máy biến áp có thể phải được lọc lại dầu hoặc sấy lại.
1.2. Kiểm tra sau khi đóng điện:
Sau khi máy biến áp được đóng điện (không tải) các bước kiểm tra sẽ được tiến hành như sau:
- Kiểm tra điện áp ra không tải so với điện áp yêu cầu. Sau đó đặt lại điều chỉnh để có điện áp ra như mong muốn và đóng điện lại.
* Chú ý: Chỉ điều chỉnh điện áp khi máy không có điện.
- Kiểm tra thứ tự pha: Nếu không đúng, ngắt điện khỏi máy biến áp, sửa lại cho đúng và đóng điện lại.
- Kiểm tra độ ồn của máy: Sau khi đóng điện, nếu thấy độ ồn do máy gây ra quá lớn hoặc có những âm thanh lạ thì phải báo ngay cho nhà sản xuất.
2. Vận hành máy biến áp
2.1. Kiểm tra mức dầu ở phía trên ống đổ dầu:
Nếu có màu trắng báo hiệu máy đầy dầu, nếu có màu đỏ báo hiệu máy thiếu dầu phải liên hệ với nhà sản xuất bổ sung thêm dầu.
2.2. Rơ le hơi:
Rơ le hơi dùng để cung cấp tín hiệu cho các thiết bị bảo vệ máy biến áp khi trong máy xuất hiện khí bởi một nguyên nhân nào đó hoặc khi máy bị rò dầu.
Rơ le hơi cũng được tiến hành kiểm tra sau khi đã được lắp ráp, bao gồm mạch báo chuông và mạch cắt. Việt kiểm tra này thực hiện bằng cách ấn nút ấn kiểm tra và bơm khí vào trong rơ le qua van để kiểm tra sự tác động của các tiếp điểm tương ứng.
2.3. Nhiệt kế:
Nhiệt kế có thể được cung cấp có tiếp điểm báo động và tiếp điểm hành trình. Trong trường hợp này, nhiệt kế sẽ được nối với thiết bị đóng cắt với mục đích bảo vệ.
- Nhiệt kế chỉ nhiệt độ vận hành và nhiệt độ lớn nhất:
Nhiệt độ của lớp dầu trên cùng được đo bởi nhiệt kế này, ngoài ra nó còn có thế chỉ thị được nhiệt độ lớn nhất của lớp dầu trên cùng đã đạt tới từ lần trước đọc trước khi đặt lại. Khi kiểm tra nhiệt kế, thấu kim chỉ nhiệt độ lớn nhất ở vị trí 95oC hoặc lớn hơn đặt kim và kiểm tra lại trong khoảng thời gian 1 tháng. Nếu nhiệt độ lớn nhất đạt 95oC hoặc lớn hơn kể từ lần đọc trước, thì điều đó có nghĩa là phải giảm tải cho máy biến áp hoặc phải thay máy biến áp có công suất lớn hơn.
2.4. Phụ tải của máy biến áp:
* Theo tiêu chuẩn IEC điều kiện làm việc thông thường cho một máy biến áp phân phối ngâm dầu làm mát bằng không khí là:
- Nhiệt độ không khí không quá 40oC.
- Nhiệt độ không khí bình quân trong ngày không quá 30oC.
- Nhiệt độ không khí bình quân trong năm không quá 20oC.
* Điều kiện làm việc của máy biến áp khô:
- Nhiệt độ môi trường tối đa: 45oC
- Nhiệt độ môi trường trung bình: 30,5oC
- Độ ẩm lớn nhất: 100%
- Độ ẩm trung bình: 85%
- Chấn động do động đất: 0,1G
- Khí hậu: Nhiệt đới
Riêng đối với máy biến áp khô:
Máy biến áp cách điện khô được chế tạo phù hợp với điều kiện vận hành liên tục đặt trên nền bê tông trong nhà hoặc ngoài trời.
Theo cấp bảo vệ:
- IP 00 (Cấp không có bảo vệ che chắn. Làm việc trong nhà).
- IP 20 (Cấp có vỏ kim loại bảo vệ chống nước phun xiên ở góc 75o so với phương nằm ngang).
- IP 54 (Cấp bảo vệ chống bụi bẩn, nước phun theo phương nằm ngang).
